RADA RODZICÓW
O RADZIE RODZICÓW
Wstęp
Rodzice wraz z uczniami i nauczycielami tworzą środowisko szkolne, działające na rzecz stałego budowania i doskonalenia warunków kształcenia i wychowania. Dla każdego z wymienionych wyżej podmiotów ustawodawca przewidział możliwości zrzeszania się i wypowiadania w sprawach szkoły. Jednym z tych podmiotów jest rada rodziców, której status wpisuje w strukturę organów szkoły.
Wybory do rady rodziców
Rady rodziców reprezentują rodziców uczniów szkoły (wszystkich). Wybory do rad muszą się zatem odbywać - corocznie. Ustawa Prawo oświatowe określa jedynie główne zasady takiego procesu wyborczego:
- jednego ucznia reprezentuje jeden rodzic,
- wybory przeprowadza się na pierwszym zebraniu rodziców w każdym roku szkolnym.
W skład rad rodziców wchodzi po jednym przedstawicielu rad oddziałowych, wybranych w tajnych wyborach przez zebranie rodziców uczniów danego oddziału;
Szczegółowy tryb przeprowadzania wyborów do rad oraz przedstawicieli rad oddziałowych do rady rodziców szkoły – określa sama rada rodziców - w regulaminie działalności (patrz zakładka REGULAMIN).
Kompetencje rady rodziców
1) formułowanie wniosków
Ustawa nadaje radom rodziców prawo występowania do wszystkich kluczowych podmiotów działających w szkole (do dyrektora, rady pedagogicznej, samorządu uczniowskiego) i wokół szkoły (do organ prowadzącego szkołę, organu sprawującego nadzór pedagogiczny) - we wszystkich sprawach szkoły lub placówki.
Kompetencja ta zawiera się w prawie do wyrażania opinii i formułowania wniosków. Nie są one wiążące dla adresatów. Oznacza to, iż ich sformułowanie powinno opierać się o solidną – argumentację. W ten sposób znakomicie zwiększa się prawdopodobieństwo uwzględnienia przedstawionych postulatów.
2) uprawnienia stanowiące
Niezależnie od prawa do formułowania wszelkich opinii i wniosków dotyczących szkoły ustawa przewiduje szczególne uprawnienia dla rady. Do takich należy zaliczyć:
- uchwalanie w porozumieniu z radą pedagogiczną programu wychowawczo-profilaktycznego szkoły lub placówki
Przez działanie „w porozumieniu” (uzgodnieniu) należy tu rozumieć przyjęcie rozstrzygnięcia w pełnej zgodności przez oba podmioty (łącznie radę rodziców i radę pedagogiczną). Oznacza to, iż nie jest możliwe, aby program profilaktyki został przyjęty przy sprzeciwie którejś z tych stron.
Rada pedagogiczna i rada rodziców mają 30 dni na wypracowanie porozumienia. Jeśli tak się nie stanie program ustala samodzielnie dyrektor szkoły w uzgodnieniu z organem sprawującym nadzór pedagogiczny.
Program ustalony przez dyrektora szkoły obowiązuje do czasu uchwalenia programu przez radę rodziców w porozumieniu z radą pedagogiczną – a zatem do ostatecznego porozumienia się w sprawie treści programów upoważnionych, właściwych podmiotów.
3) Opiniowanie
Do istotnych zadań rady należy prawo do zaopiniowania niektórych, podstawowych dokumentów szkoły. Należą do nich:
a) programu i harmonogramu poprawy efektywności kształcenia lub wychowania szkoły lub placówki b) projekt planu finansowego składanego przez dyrektora szkoły.
Należy pamiętać, iż wyrażone w tym trybie opinie także - nie są wiążące. Podobnie jak przypadku wniosków szanse treści opinii na uwzględnienie znacznie wzrastają w przypadku merytorycznego uargumentowania swoich propozycji.
4) Inne wybrane
Kompetencje wskazane powyżej należy uzupełnić także o kolejne, następujące:
- wyrażanie opinii rady rodziców, w sprawie prowadzenia eksperymentu szkolnego (art. 45 ust. 9 ustawy Prawo oświatowe);
- prawo do wskazania własnego przedstawiciela (rady rodziców) do komisji konkursowej na stanowisko dyrektora szkoły (art. 63 ust. 14 pkt 2 lit b ustawy Prawo oświatowe),
- prawo do wypowiadania się w formie wiążącej opinii (pozytywna opinia) o podjęciu działalności w szkole lub placówce przez stowarzyszenie lub inną organizację (art. 86 ust. 2 ustawy Prawo oświatowe),
- prawo do złożenia wniosku o jednolity strój i prawo do uzgodnienia jego kroju (art.100 ustawy Prawo oświatowe),
- prawo wypowiedzenia się (w ramach konsultacji) w sprawie wprowadzenia szczególnego nadzoru nad pomieszczeniami szkoły lub placówki lub terenem wokół szkoły lub placówki w postaci środków technicznych umożliwiających rejestrację obrazu (monitoring) (art. 108a ustawy Prawo oświatowe),
- prawo do złożenia wniosku o ocenę pracy nauczyciela oraz zaopiniowania oceny (art. 6a ustawy Karta Nauczyciela), - prawo do formułowania opinii w sprawie oceny dorobku zawodowego za okres stażu (art. 9c ust 6 i ust. 7 ustawy Karta Nauczyciela).
Środki finansowe
Rada rodziców może gromadzić środki finansowe. Jako organ szkoły publicznej, dla której organem prowadzącym jest jednostka samorządu terytorialnego - rada nie ma osobowości i zdolności prawnej. Nie może zatem zatrudniać osób, zawierać umów itp.
1) Gromadzenie środków finansowych
Środki mogą być gromadzone przez radę rodziców w oparciu o:
a) dobrowolne składki.
Rada nie może jednak w żadnym przypadku ustalać jakichkolwiek obligatoryjnych opłat, ani dla rodziców, ani innych osób (podmiotów) działających wokół szkoły. Może natomiast podejmować wszelkie działania zachęcające do wpłat. Niebagatelne znaczenie w takiej sytuacji ma wskazanie celu i argumentowanie zasadności jego realizacji.
b) inne źródła.
Ustawa nie definiuje bliżej tego zapisu. Przyjmuje się, że mogą to być wszelkie inicjatywy podejmowane przez rodziców wokół szkoły jak np. kiermasze, aukcje, sprzedaż wytworzonych produktów przez rodziców, darowizny dla szkoły z przeznaczeniem na fundusz rady rodziców itp.
2) Na co można przeznaczyć zgromadzone środki finansowe
Ustawa wskazuje, iż jedynym celem, na jaki można wydatkować zebrane środki finansowe jest - „wspieranie działalności statutowej”. Należy przez to rozumieć wspieranie celów i zadań szkoły - jako instytucji oświatowo-wychowawczej, zajmującej się kształceniem i wychowaniem.
Należy podkreślić:
1) środki gromadzone w ramach rady rodziców, wpłaty - tworzą jeden fundusz.
2) poprawne adresowanie środków gromadzonych w ramach działalności rady rodziców to wszelkie wydatki, związane z kształceniem i wychowaniem (jeżeli rada zadecyduje o wydatkach na dany cel) np.:
a) wycieczki szkolne środki z funduszu mogą być w tym wypadku przeznaczone na jej dofinansowanie. Dopłata może być przeznaczona np. dla dzieci, których rodzice nie są w stanie samodzielnie sfinansować wycieczki;
b) nagrody dla uczniów podobnie jak wyżej środki z funduszu mogą być w tym wypadku przeznaczone na dofinansowanie nagród;
c) imprezy szkolne;
d) ponadstandardowe wyposażenie szkoły, ponadstandardowe środki dydaktyczne (każdy organ prowadzący dokonuje zakupów wyposażenia szkoły wg określonych standardów, najprawdopodobniej jednolitych dla wszystkich szkół w danym samorządzie. Jeżeli rada rodziców zadecyduje o zakupie jakościowo lepszego wyposażenia szkoły (sprzętu edukacyjnego np. tablicy multimedialnej, w którą nie są wyposażane standardowo szkoły danego samorządu – to taki zakup jest możliwy.